1. Metinde geçen olayları defterinize yazarak metnin olay örgüsünü belirleyiniz. Olay örgüsünün yaşanmadığı, yaşandığı düşünülen ya da hayal edilen bir olaydan yola çıkılarak düzenlendiğini söyleyebilir misiniz? Niçin?
1. Metnin olay örgüsü şu şekildedir:
• Dilber’in Kafkasya'dan kaçırılıp İstanbul’a getirilmesi ve Mustafa Efendi’ye hizmetçi olarak satılması
• Mustafa Efendi’nin onu Asaf Paşa Konağına satması
• Asaf Bey’in ressam oğlu Celal’in Avrupa’dan dönmesi
• Celal’in resim yaparken Dilber’i model olarak kullanması ve Dilber'e aşık olması. Dilber'in de bu aşka karşılık vermesi
• Zehra Hanım’ın Celal’i yatağında bulamayıp tedirgin olması
• Dilber’in de yatağında olmadığını gören Zehra Hanım’ın durumdan şüphelenmesi ve Asaf Bey'e Celal ile Dilber’in aşk yaşadıklarını söylemesi
• Asaf Bey’in bu ilişkiye karşı çıkması
• Celal’in Münevver Bey Konağında bir eğlence toplantısına katılması
• Buradaki genç kızların Celal’in etrafında toplanıp Celal'e ilgi göstermeleri
• Oğullarının bir cariyeye aşık olmasını uygun görmeyen Asaf Paşa ile Zehra Hanım’ın bir sabah Celal henüz uykudayken Dilber’i gizlice bir esirciye satmaları
• Celal’in İstanbul’da günlerce Dilber’i araması fakat bulamaması
• Mısır’da bir konağa satılan Dilber’in yeni efendisine odalık olmayı reddederek hapsedilmesi.
• Sarayda ona aşık olan Cevher adındaki harem ağasının Dilber’i hapisten kaçırması, bu sırada merdivenden düşmesi
• Cevher’in Dilber’e İstanbul’a dönmesi için bir bileti vermesi ve ölmesi
• İstanbul'a yalnız başına dönemeyeceğini anlayan Dilber’in Nil Nehri’ne atlayarak canına kıyması
2. Olay örgüsünü oluşturan olaylar nerede ve hangi dönemde geçmektedir?
Olay örgüsünde anlatılanlar, 19.yüzyılda geçiyor. Osmanlı Devleti bu yüzyılda her ne kadar Batılılaşma sürecinde olsa da kölelik, cariyelik gibi geçmişten kalan bazı sosyal geleneksel alışkanlıklar devam etmektedir
3. Annesi Zehra Hanım, babası Asaf Paşa ve amcası Münevver Beyin Celal Beye karşı tutum ve davranışlarından yola çıkarak romandaki temel çatışmayı söyleyiniz.
3. Romandaki temel çatışmayı aşk ve sosyal statü olarak ifade edebiliriz. Celal Bey’in annesi, babası ve amcası Dilber’i Celal’e uygun görmezler. Bu, toplum tarafından da uygun görülmeyen, ayıp sayılabilecek bir durum olarak görülür. Oysa Celal'e göre Dilber’in bir cariye, bir hizmetçi olmasının hiçbir önemi yoktur. O, Dilber’i bir “insan” olarak görmekte, sosyal statüsüyle ilgilenmemektedir.
Kişiler
|
Kişisel özellikleri
|
Dilber
|
Daha çocuk yaşlarda Kafkasya’dan kaçırılarak İstanbul’a getirilmiş, köle olarak satılan bir kızdır. Utangaç, ürkek ve dürüsttür. Güzelliği ile Celal’in dikkatini çekmiştir fakat Celal’den yararlanmayı hiçbir zaman düşünmez. Namusuna, onuruna düşkün bir kızdır.
|
Celal Bey
|
Avrupa’da eğitim gören, sanata düşkün bir genç. Batı'da edindiği kültürün etkisiyle hayata bakışı içinde yaşadığı toplumdan, anne ve babaasından farklıdır. Zengin olmasına rağmen bir cariyeye aşık olacak kadar alçakgönüllüdür. Sınıf ve sosyal statü farklılıklarını önemsemez. Yazarın düşüncelerine en yakın karakterdir.
|
Asaf Paşa
|
Zengin, kibirli, eşine karşı son derece nazik bir İstanbul beyefendisidir. Oğlunun gönül ilişkisine karşı çıkmış ve yanlış gördüğü bu durumun devam etmemesi için Dilber’i gizlice başkasına satmıştır.
|
Zehra Hanım
|
Oğlunun Dilber’i sevdiğini anlayınca toplum tarafından kınanma korkusuna kapılır. Telaşlı bir kişiliği vardır. Kendince biricik oğlunu bir kötülükten kurtarmaya çalışmaktadır. Fakat ona en büyük kötülüğü yaptığının farkında değildir.
|
Münevver Bey
|
0 dönemdeki asilzadelerle dostluk ve akrabalık ilişkileri kurmak, zengin ve soylu bir çevre edinmek arzusu olan bir kişidir.
|
5. Metnin ana düşüncesini belirtiniz.
Esir olsa bile her insanın duyguları ve kalbi vardır.
6. Metindeki anlatıcının bakış açısı nedir? Metinde yazarın duygu ve düşüncelerini açıkça ortaya koyduğu bölümleri gösteriniz.
İlahi bakış açısı
Yazarın duygu ve düşünceleri açıkça ortaya koyduğu bölümler:
“Ruhun heyecan ve ıstırap anlarında bulduğu en büyük teselli, anladığı en güzel lisan, şiirden sonra galiba müziktir.”
“İclal Hanım, histen bir parçacık nasibi olan gönüller için bile tehlike teşkil eden o neşeli ve manalı gülümseyişlerine devam ederek...”
7. Metin kişilerinin karakter mi yoksa tip mi olduklarını belirleyerek karşılarındaki kutucuğa işaretleyiniz.
Sayfa 45-46
11. Sınıf Türk Edebiyatı Lider Yayın Cevapları Sayfa 45-46 Ölçme ve Değerlendirme
1
- Sergüzeşt (Samipaşazade Sezâi): Aş Romanı
- Felatun ile Rakim Efendi (Ahmet Mithat Efendi): Toplumsal (didaktik) roman
2
- Y
- D
- D
- D
3
- Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, Ahmet Mithat Efendi ve Namık Kemal'dir.
- Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, romantizim akımının etkisinde kalarak eser vermişlerdir.
- Edebiyatımızdaki ilk roman denemesi Şemsettin Sami'nin Taşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.
- Edebiyatımızdakı ilk çeviri toman Yusuf Kamil Paşa'nın Telemak'ıdır
4- E
5- A
6- E
1
- Sergüzeşt (Samipaşazade Sezâi): Aş Romanı
- Felatun ile Rakim Efendi (Ahmet Mithat Efendi): Toplumsal (didaktik) roman
2
- Y
- D
- D
- D
3
- Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, Ahmet Mithat Efendi ve Namık Kemal'dir.
- Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, romantizim akımının etkisinde kalarak eser vermişlerdir.
- Edebiyatımızdaki ilk roman denemesi Şemsettin Sami'nin Taşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.
- Edebiyatımızdakı ilk çeviri toman Yusuf Kamil Paşa'nın Telemak'ıdır
4- E
5- A
6- E
Sayfa 57
11. Sınıf Türk Edebiyatı Lider Yayın Cevapları Sayfa 57 Ölçme ve Değerlendirme
1.
- Tanzimat edebiyatçıları tiyatro türünde eserler verirken çeviri eserleri model almışlardır.
- Tanzimat Edebiyatı Döneminde tiyatro tekniği adapte yoluyla gelişmiştir.
- Göstermeye bağlı edebî metinlerde mekân - zaman ilişkisi sahneleme yöntemi sayesinde anlatmaya bağlı edebi metinlerden daha somut bir biçimde ortaya konur.
2.
- D
- Y
- D
3- B
4- A
1.
- Tanzimat edebiyatçıları tiyatro türünde eserler verirken çeviri eserleri model almışlardır.
- Tanzimat Edebiyatı Döneminde tiyatro tekniği adapte yoluyla gelişmiştir.
- Göstermeye bağlı edebî metinlerde mekân - zaman ilişkisi sahneleme yöntemi sayesinde anlatmaya bağlı edebi metinlerden daha somut bir biçimde ortaya konur.
2.
- D
- Y
- D
3- B
4- A
Sayfa 59-60
11. Sınıf Türk Edebiyatı Lider Yayın Cevapları Sayfa 59-60 Ölçme ve Değerlendirme
1- C
2- C
3- E
4- D
5- B
6- Tanzimat Döneminde Fransızcadan Türkçeye çevrilmiş ilk roman Telemak. Bu romanı çeviren ise Yusuf Kâmil Paşa'dır
7- İlk telif romanımız Şemsettin Sami tarafından Taşşuk-ı Talat ve Fitnat adıyla yazılmıştır
8-A
9-
- D
- D
- D
- Y
- D
- D
- Y
1- C
2- C
3- E
4- D
5- B
6- Tanzimat Döneminde Fransızcadan Türkçeye çevrilmiş ilk roman Telemak. Bu romanı çeviren ise Yusuf Kâmil Paşa'dır
7- İlk telif romanımız Şemsettin Sami tarafından Taşşuk-ı Talat ve Fitnat adıyla yazılmıştır
8-A
9-
- D
- D
- D
- Y
- D
- D
- Y
Sayfa 67-68
11. Sınıf Türk Edebiyatı Lider Yayın Cevapları Sayfa 67-68 Ölçme ve Değerlendirme
1.
- D
- Y
- D
- D
2. D
3. C
4-
- Servetifünuncular sanat için sanat prensibini benimsemiştir.
- Servetifünun edebiyatında aşk, ölüm, yalnızlık temalarına ağırlık verilmiştir.
- Servetifünuncular Batı edebiyatı nazım şekillerinden sone ve terzarima kullanmıştır.
- Servetifünun Döneminde, Tanzimat Döneminde başlayan dilde sadeleşme çabaları sona ermiştir.
- Servetifünun Döneminde öykü ve roman türlerinde teknik bakımdan olgunlaşmış eserler verilmiştir
1.
- D
- Y
- D
- D
2. D
3. C
4-
- Servetifünuncular sanat için sanat prensibini benimsemiştir.
- Servetifünun edebiyatında aşk, ölüm, yalnızlık temalarına ağırlık verilmiştir.
- Servetifünuncular Batı edebiyatı nazım şekillerinden sone ve terzarima kullanmıştır.
- Servetifünun Döneminde, Tanzimat Döneminde başlayan dilde sadeleşme çabaları sona ermiştir.
- Servetifünun Döneminde öykü ve roman türlerinde teknik bakımdan olgunlaşmış eserler verilmiştir
76-77-78
11. Sınıf Türk Edebiyatı Lider Yayın Cevapları Sayfa 76-77-78
ANLAMA VE YORUMLAMA
1. Servet-i Fünûn dergisinin Servet-i Fünûn edebiyatının oluşmasındaki rolünü göz önüne alarak kültür ve sanat dergilerinin öğretici metinler açısından taşıdığı değeri belirleyiniz.
Kültür ve sanat dergileri süreli yayın olduğu için öğretici metinlerin düzenli bir şekilde yayımlanmasına imkan sağlamıştır. Yazarlar, bu dergilerde yer alan yazılarıyla düşüncelerini geniş kitlelere ulaştırma imkanı bulmuşlar, edebiyat anlayışlarını ortaya koymuşlardır.
2. Tanzimat Dönemi öğretici metinleri ile Servet-i Fünûn Dönemi öğretici metinlerini aşağıda verilen tablodaki ölçütlere göre karşılaştırınız.
Ayrıca bakınız: Tanzimat Dönemi Öğretici Metinleri
SAYFA 77ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
2. Tevfik Fikret ve Halit Ziya UŞAKLIGİL'e ait yukarıdaki metinlerin konusu aşağıda verilen seçeneklerden hangisidir?
A) Sanat tutumu
B) Edebî eserlerde kullanılacak dil ***
C) Halkın sanatla ilişkisi
D) Dilin toplum yaşamındaki yeri
E) Toplumun dil anlayışı
CEVAP: B
3. Aşağıdakilerden hangisi okuduğunuz metinlerin yazılış amacıyla ilgilidir?
A) Kanıları değiştirmek ***
B) Eğlendirmek
C) Bilgi vermek
D) Yönlendirmek
E) Benimsenmiş düşünceyi savunmak ya da bir görüşü açıklamak
CEVAP: A
SAYFA 78
4. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metin türlerinden biri değildir?
A) Fıkra
B) Söyleşi
C) Deneme
D) Makale
E) Hikâye ***
CEVAP: E
5. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşısına "D", yanlış ise "Y" yazınız.
• Ahmet Mithat Efendi Servet-i Fünûncuların sanat anlayışına karşıdır. ( D )
• Servet-i Fünûn topluluğuna dekadanlık suçlaması kullandıkları dil nedeniyle yapılmıştır. ( D )
• Servet-i Fünûncular öğretici metinlerde sade bir dil kullanmışlardır. ( Y )
6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
• II. Abdülhamit yönetiminin baskı atmosferinde bunalan Servet-i Fünûncular...Yeni Zelanda'ya veyaManisa'nın Sarı Çam köyüne ......
yerleşmeyi düşünmüşlerdir.
• Servet-i Fünûncuların "sanat için sanat" görüşünü benimsemelerinde...baskıcı siyaset.....
atmosfer etkili olmuştur.
• Servet-i Fünûn Döneminde öğretici metinler içinde..edebi eleştiri........önemli bir yer tutara
ANLAMA VE YORUMLAMA
1. Servet-i Fünûn dergisinin Servet-i Fünûn edebiyatının oluşmasındaki rolünü göz önüne alarak kültür ve sanat dergilerinin öğretici metinler açısından taşıdığı değeri belirleyiniz.
Kültür ve sanat dergileri süreli yayın olduğu için öğretici metinlerin düzenli bir şekilde yayımlanmasına imkan sağlamıştır. Yazarlar, bu dergilerde yer alan yazılarıyla düşüncelerini geniş kitlelere ulaştırma imkanı bulmuşlar, edebiyat anlayışlarını ortaya koymuşlardır.
2. Tanzimat Dönemi öğretici metinleri ile Servet-i Fünûn Dönemi öğretici metinlerini aşağıda verilen tablodaki ölçütlere göre karşılaştırınız.
Ayrıca bakınız: Tanzimat Dönemi Öğretici Metinleri
SAYFA 77ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
2. Tevfik Fikret ve Halit Ziya UŞAKLIGİL'e ait yukarıdaki metinlerin konusu aşağıda verilen seçeneklerden hangisidir?
A) Sanat tutumu
B) Edebî eserlerde kullanılacak dil ***
C) Halkın sanatla ilişkisi
D) Dilin toplum yaşamındaki yeri
E) Toplumun dil anlayışı
CEVAP: B
3. Aşağıdakilerden hangisi okuduğunuz metinlerin yazılış amacıyla ilgilidir?
A) Kanıları değiştirmek ***
B) Eğlendirmek
C) Bilgi vermek
D) Yönlendirmek
E) Benimsenmiş düşünceyi savunmak ya da bir görüşü açıklamak
CEVAP: A
SAYFA 78
4. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metin türlerinden biri değildir?
A) Fıkra
B) Söyleşi
C) Deneme
D) Makale
E) Hikâye ***
CEVAP: E
5. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşısına "D", yanlış ise "Y" yazınız.
• Ahmet Mithat Efendi Servet-i Fünûncuların sanat anlayışına karşıdır. ( D )
• Servet-i Fünûn topluluğuna dekadanlık suçlaması kullandıkları dil nedeniyle yapılmıştır. ( D )
• Servet-i Fünûncular öğretici metinlerde sade bir dil kullanmışlardır. ( Y )
6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
• II. Abdülhamit yönetiminin baskı atmosferinde bunalan Servet-i Fünûncular...Yeni Zelanda'ya veyaManisa'nın Sarı Çam köyüne ......
yerleşmeyi düşünmüşlerdir.
• Servet-i Fünûncuların "sanat için sanat" görüşünü benimsemelerinde...baskıcı siyaset.....
atmosfer etkili olmuştur.
• Servet-i Fünûn Döneminde öğretici metinler içinde..edebi eleştiri........önemli bir yer tutara
0 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ